بررسی ساختار سه بُعدی سرعت برشی در گوشته بالایی و تغییرات عمق موهو در منطقه مکران

Authors

نوید شادمنامن

ظاهرحسین شمالی

نوربخش میرزائی

abstract

زون مکران در حاشیه جنوب شرقی ایران و جنوب پاکستان، محل فرورانش پوسته اقیانوسی صفحه عربستان (در دریای عمان) به زیر صفحه اوراسیا است. این زون فرورانش از دیدگاه های متفاوتی رفتار غیرعادی از خود نشان می دهد. از جمله اینکه بخش های شرقی و غربی آن الگوی لرزه خیزی بسیار متفاوتی دارند. همچنین، آتشفشان های کواترنری در بخش شرقی مکران دورافت (offset) بیشتری از پیش کمان خود نسبت به بخش غربی دارند. درک این موضوع که آیا فرایند فرورانش در غرب مکران با لرزه خیزی همراه است و یا اینکه قفل شدگی (lock) شدید بین صفحات فرورانش عامل نبود زمین لرزه های بزرگ بین صفحه ای در غرب مکران است، همواره از چالش های بزرگ در لرزه زمین ساخت این منطقه است. در این تحقیق سعی می شود که با استفاده از روش وارون سازی افرازی شکل موج (pwi, partitioned waveform inversion)، تصاویر دقیق تری از ساختار سرعت موج برشی گوشته بالایی در زون فرورانش مکران به دست آید و ارتباط آن با لرزه خیزی و کمان های آتشفشانی موجود در منطقه مورد بررسی قرار گیرد. برای این منظور، از همه شکل موج های مولفه قائم ثبت شده در ایستگاه های باندپهن ایران با نسبت سیگنال به نوفه زیاد از زمین لرزه هایی با بزرگی 5.5 تا 7.7 استفاده شده است. علی رغم پوشش ایستگاهی بسیار محدود در اطراف منطقه مکران، توانایی روش pwi این امکان را به ما می دهد که با گزینش زمین لرزه های مناسب، پوشش آزیموتی و در نتیجه تلاقی های مسیر(paths crossing) را افزایش دهیم. نتایج ما نشان دهنده افزایش تدریجی ضخامت پوسته از جنوب به شمال در عرض زون مکران است که این افزایش تدریجی تا محل خمش صفحه فرورونده در زیر کمان های آتشفشانی ادامه می یابد. به طورِکلی پوسته در غرب مکران ضخیم تر از شرق آن است و بیشینه مقدار آن (2±50 کیلومتر) در منطقه مکران در زیر آتشفشان تفتان قرار دارد. گسل میناب به منزلة حاشیه غربی منطقه مکران، پوسته ضخیم تنگه هرمز را از پوسته کم ضخامت پیش کمان مکران جدا کرده است. این کاهش شدید و تغییرات ناگهانی در ضخامت پوسته از تنگه هرمز به سمت مکران ناشی از تغییر جنس پوسته صفحه عربستان از قاره ای ضخیم به اقیانوسی نازک دانست که گسل میناب حدفاصل این تغییرات است. بررسی ساختار سرعت برشی گوشته بالایی در زون مکران با استفاده از روش pwi نشان می دهد که فرورانش در بخش غربی با زاویه شیب کم از حدود 8 درجه آغاز شده و سپس با افزایش تدریجی به بیشنه مقدار خود در حدود 55 درجه در صفحه فرورونده به درون سست کره در زیر دشت لوت می رود، می رسد. در شرق مکران، صفحه فرورونده با زاویه شیب کم در حدود 8 درجه در حال فرورانش است و به تدریج این شیب افزایش می یابد تا اینکه در صفحه فرورونده به درون سست کره در زیر کمان آتشفشانی خمیده می شود، مقدار شیب حدود 20 درجه است. بهرحال، روشن است که خمیدگی صفحه فرورانش با شیب کمتر و در فاصله دورتری از ساحل شرقی مکران در مقایسه با ساحل غربی آن رخ می دهد که این امر می تواند دلیل دورافت های متفاوت در کمان آتشفشانی در امتداد زون فرورانش مکران را توضیح دهد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بررسی ساختار سه‌بُعدی سرعت برشی در گوشته بالایی و تغییرات عمق موهو در منطقه مکران

زون مکران در حاشیه جنوب شرقی ایران و جنوب پاکستان، محل فرورانش پوسته اقیانوسی صفحه عربستان (در دریای عمان) به زیر صفحه اوراسیا است. این زون فرورانش از دیدگاه‌های متفاوتی رفتار غیرعادی از خود نشان می‌‌دهد. از جمله اینکه بخش‌های شرقی و غربی آن الگوی لرزه‌خیزی بسیار متفاوتی دارند. همچنین، آتشفشان‌های کواترنری در بخش شرقی مکران دورافت (offset) بیشتری از پیش‌‌کمان خود نسبت به بخش غربی دارند. ...

full text

مدل‌‌سازی سرعت گروه موج سطحی ریلی با استفاده از الگوریتم تبرید شبیه‌سازی-شده در کنار وارون‌سازی داده‌های گرانی به‌منظور برآورد تغییرات عمق موهو، ساختار سرعت موج برشی و چگالی در پوسته و گوشته بالایی منطقه مکران

هدف از این مطالعه، به‌دست‌آوردن تصاویری دقیق‌تر از سرعت موج برشی و فشارشی و چگالی در پوسته و گوشته بالایی در منطقه مکران به‌کمک مدل­سازی سرعت گروه امواج سطحی ریلی با استفاده از الگوریتم تبرید شبیه‌سازی­شده است. براساس مطالعات گذشته، حساسیت امواج سطحی به چگالی، بسیار کمتر از حساسیت آن به سرعت امواج برشی و فشارشی است؛ ازاین‌رو، در روش وارون­سازی داده­های گرانی، از نتایج مدل‌سازی سرعت گروه امواج س...

full text

برآورد ساختار سرعت موج برشی و تغییرات عمق موهو در جنوب‏شرق ایران، با استفاده از وارون‏سازی هم‌زمان پاشش امواج سطحی و تابع گیرنده موج P

در ناحیه جنوب‏شرق ایران که شامل بخش غربی زون فرورانش فعال مکران است به دلایل مختلفی همچون لرزه‏خیزی اندک و نبود تراکم ایستگاه‏های لرزه‏نگاری دائم، مطالعات اندکی در رابطه با ساختار سرعت موج برشی انجام شده است. هدف از این پژوهش، برآورد ساختار سرعت موج برشی و تغییرات عمق موهو در زیر چهار ایستگاه لرزه‏نگاری نوارپهن ZHSF، KRBR، CHBR و BNDS واقع در محدوده جنوب‏شرق ایران است. برای این منظور از روش وار...

full text

ساختار سرعتی پوسته و عمق ناپیوستگی موهو در مرکز ایران

ساختار سرعتی پوسته و عمق ناپیوستگی موهو در زیر 7 ایستگاه لرزه نگاری باند پهن آفریز ((AFRZ، کوهدشت (TKDS)، پرواده (TPRV)، نستنج ((TNSJ، انارک (ANAR) و کارشاهی (KRSH) مربوط به مرکز لرزه‌نگاری کشوری (IRSC) و ایستگاه یزد (YZKH) مربوط به مرکز ملی شبکه لرزه-نگاری باندپهن ایران ( (INSNواقع در مرکز ایران با استفاده از روش برگردان همزمان توابع انتقال گیرنده موج P و منحنی‌های پاشندگی سرعت گروه امواج رایل...

full text

ساختار دوبعدی سرعت امواج برشی در پوسته و گوشتۀ بالایی البرز شرقی

کمربند کوهستانی البرز واقع در شمال ایران، به عنوان یک ناحیۀ فعال زمین‌ساختی و لرزه‌خیز شناخته می‌شود که تعیین ساختار سرعت این ناحیه به منظور تفسیر فعالیت‌های زمین‌ساختی حائز اهمیت است. در این پژوهش با استفاده از 12 ایستگاه لرزه‌نگاری در البرز شرقی، براساس روش وارون‌سازی همزمان تابع گیرندۀ موج P و منحنی‌های پاشش امواج ریلی، ساختار یک‌بعدی سرعت موج برشی در محدودۀ هر ایستگاه و نیز ساختار دو بعدی آ...

full text

تغییرات عمق موهو در زیر زاگرس مرکزی (منطقه شیراز) با استفاده از امواج تبدیل‌یافته Ps

تابع‌های گیرنده امروزه به‌نحو گسترده برای به تصویر درآوردن ناپیوستگی‌‌های لرزه‌‌ای در پوسته و گوشته بالایی مورد استفاده قرار می‌گیرند. در این مقاله برای استخراج تغییرات عمق موهو و نسبت Vp/Vs پوسته در زیر شبکه لرزه‌نگاری شیراز که در زاگرس مرکزی قرار دارد، از روش تابع گیرنده دورلرز P استفاده کرده‌ایم. به‌‌همین‌‌منظور از داده‌‌های زمین‌لرزه‌‌هایی که در پنج ایستگاه لرزه‌ای کوتاه‌دوره سه‌مولفه‌ای‌‌ ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
فیزیک زمین و فضا

Publisher: موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران

ISSN 8647-1025

volume 37

issue 2 2011

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023